(Nguyễn Bích Liên)

   Phan Thanh Giản Đà Nẵng, nơi mà những người học trò nhỏ thuở nào đã gởi gắm tuổi thơ, gởi gắm rất nhiều những kỷ niệm cùng những nỗi niềm thương nhớ của tuổi mộng mơ, và khoảng thời gian tuổi trẻ đẹp đẽ nhất của đời người trong đó, khoảng đời mà có lẽ không một ai trong chúng tôi có thể đành lòng quên.

   Biến cố 75 đã đẩy toàn bộ miền Nam Việt Nam đến cảnh bàng hoàng kinh hãi, hỗn loạn hoang mang, điêu linh đói khổ, và tù tội chia ly. Một cuộc sống không thấy ánh sáng tương lai và tự do không còn tồn tại. Bởi những điều đe dọa đó nên rất nhiều người, bằng nhiều cách, đã tìm đường đến với tự do. Và trong dòng người đi tìm cuộc sống tự do đó, những cựu Giáo Sư và học sinh Phan Thanh Giản Đà Nẵng, kẻ trước người sau, đã làm một cuộc hành trình vượt hơn nửa vòng trái đất, để đến định cư rải rác ở khắp mọi nơi trên thế giới từ sau biến động đau thương đó, để chấp nhận một cuộc sống mới bỡ ngỡ và xa lạ. Sau một chặng đường dài ngót ba mươi năm, trải qua bao nhiêu thăng trầm thay đổi của cuộc đời, và hơn một lần cất tiếng thân ái gọi đàn, để rồi cuối cùng, Thầy trò PTG ĐN hải ngoại đã vui mừng tìm gặp lại nhau.

   Thời gian mặc nhiên qua mau, âm thầm và nhẹ nhàng như cơn gió thoảng nhưng cũng khá là khắc nghiệt, để khi Thầy trò và bạn bè chúng tôi có cơ hội tìm gặp lại nhau thì chúng tôi đã mất đi rồi những tháng ngày tuổi trẻ. Duy điều trân quý nhất mà chúng tôi còn giữ được, đó là tình nghĩa Thầy trò, là tình bạn chân thành xưa cũ, là ký ức kỷ niệm một thời của trường Phan Thanh Giản Đà Nẵng dấu yêu vẫn mãi được trân trọng gìn giữ trong mỗi chúng tôi.

   Lúc đầu, một số ít cựu học sinh PTGĐN đã tìm gặp nhau chỉ với tư cách cá nhân hay liên lớp. Đến năm 2001, nhân chuyến về thăm Việt Nam, Thầy Võ Anh Dũng đã liên lạc với Thầy Nguyễn Quang Đỉnh để bàn về việc thành lập ban liên lạc cựu học sinh PTG ĐN trong nước, để liên lạc thông tin giữa hai nhóm cựu GS & HS PTGĐN trong nước và hải ngoại. Từ đó ban liên lạc cựu học sinh PTG ĐN được hình thành, và vẫn còn hoạt động cho tới bây giờ dưới sự cố vấn của Thầy Nguyễn Quang Đỉnh.

   Sau đó, Thầy tình cờ gặp anh Đỗ Tiến Như tại Seattle, và cùng hội thảo để nhờ anh thành lập một quán, đặt tên là quán PTGĐN phanthanhgiandanang@yahoogroups.com. Tháng giêng năm 2003 thì quán PTGĐN ra đời, được làm nơi sinh hoạt nội bộ của cựu học sinh PTGĐN. Những hội viên của quán có thể vào quán kể những chuyện vui, đọc truyện, hay những tin tức truyền đi từ các bạn. Đặc biệt quán thường có những món ăn mà các chủ quán tự tay làm hay mua đãi khách. Thực đơn rất phong phú gồm có café, giải khát, bún bò Huế, phở, mì Quảng, bánh xèo v..v… Ngoài ra, còn có chè ba màu và kẹo đậu phụng. Cũng có cả bia rượu và các món nhậu dân gian dành cho những người sành nhậu vào cuối tuần. Có khi còn nghe nói tới rượu tăm, một loại rượu ngon nổi tiếng ở quê nhà. Nhưng thực tế, tất cả những món ăn quê hương đó đều do chủ quán và các hội viên tưởng tượng ra, gọi là món ăn “ngó” để cùng nhau thưởng thức cho vui, cho đỡ nhớ quê nhà. Quán PTGĐN như là một nơi gặp gỡ và sinh hoạt giải trí của thầy trò PTGĐN, và ngày càng có đông những hội viên gia nhập để cùng nhau chia xẻ vui buồn vào những lúc rảnh rỗi cuối tuần.

   Tháng 09/2003, hai bạn Võ Đình Huy và Trần Thiếu Lan đã lập ra Website ptgdn.com, và trang web trường PTGĐN được ra đời. Cũng nhờ sự khuyến khích của Qúy Thầy Cô, và các anh chị bạn bè cựu học sinh PTGĐN nhiệt tình đóng góp những bài viết, thơ, văn, nhạc, chuyện vui cười, cùng với sự hỗ trợ của bạn Hồ Thu Thủy về những trang sưu tầm, đã làm cho trang web PTGĐN trở nên phong phú. Ban điều hành trang web PTGĐN làm việc rất hăng say và nhiệt tình. Qua cách sắp đặt bài vở, trang trí hình ảnh, đã tạo cho trang web trường có một hình thức đẹp đẽ và trang nhã. Ngoài việc trao đổi thông tin, đăng tải những bài viết, những trang thơ hay và đặc sắc để các bạn thưởng thức, trang web nhà còn là một nhịp cầu thân ái, đã giúp cho một số anh chị em tìm lại được bạn bè thân quen tưởng sẽ không bao giờ có cơ may gặp lại.

   Thầy trò PTGĐN hải ngoại xem trang web nhà như một nơi để tìm về sau những giây phút làm việc mệt mỏi, một nơi đầy ắp tình thương yêu mà Thầy trò PTGĐN đã trang trải và gởi gắm tâm tư mình qua những bài viết đầy thân ái và tình người. Những học sinh PTGĐN đã và đang tiếp tục hỗ trợ trang web trường bằng những sáng tác, những đóng góp tin tức và hình ảnh, đóng góp ý kiến phê bình xây dựng cũng như khích lệ, với mục đích mong mỏi cho trang web nhà ngày càng cải thiện phong phú hơn và khởi sắc hơn.

    Từ mối dây liên lạc hình thành sơ khởi sinh hoạt của một vài nhóm nhỏ giữa Thầy trò PTGĐN, vào năm 2004, Thầy Võ Anh Dũng đã liên lạc về Việt Nam để cổ động tổ chức Đại Hội kỷ niệm 50 năm ngày thành lập trường. Nhóm cựu GS&HSPTG Đà Nẵng đã long trọng tổ chức buổi họp mặt ngay trong khuôn viên trường PTGĐN cũ, với sự tham dự của nhiều cựu Giáo Sư và anh chị em học sinh PTGĐN.

    Cũng vào năm 2004, nhân ngày lễ Độc Lập của Hoa Kỳ, hội cựu GS&HS PTG ĐN hải ngoại, lần đầu tiên tổ chức buổi Đại Hội kỷ niệm 50 năm ngày thành lập trường PTGĐN tại Orange County, thuộc miền Nam California, nơi tập trung đông đảo người Việt nhất trên thế giới và cũng là nơi tập trung đông đảo những cựu học sinh PTGĐN. Có lẽ không nói, nhưng dù bất cứ ai, những người đã hiện diện trong buổi họp mặt hay khiếm diện, cũng có thể hình dung ra được tâm trạng ngỡ ngàng, xúc động, mừng vui, và thương mến như thế nào khi những người Việt tha hương, nhất là những người bạn một thời Phan Thanh Giản, từ khắp nơi trên thế giới đã tìm gặp nhau sau ba mươi năm lưu lạc xứ người. Đêm Đại Hội được tổ chức thành công mỹ mãn với sự tham dự của khá đông Giáo Sư và học sinh PTGĐN, cùng nhiều quan khách tên tuổi. Cũng trong ngày Đại Hội, ban chấp hành Hội Ái Hữu PTGĐN được thành lập và đến nay vẫn duy trì công tác sinh hoạt.

    Đặc san kỷ niệm 50 năm ngày thành lập trường PTGĐN cũng được ra mắt cùng lúc với Đại Hội PTGĐN lần đầu tiên được tổ chức tại hải ngoại. Nhờ sự đóng góp bài vở, sự ủng hộ nhiệt tình của qúy Thầy Cô, qúy thân hữu, các anh chị học sinh PTGĐN, cũng như sự khuyến khích, hỗ trợ của một số văn thi sĩ tiếng tăm, Thùy An, Trần Trung Đạo, Luân Hoán, Thái Tú Hạp, đã góp phần hoàn thành hữu hiệu đặc san đầu tiên của trường. Đặc san 2004 đuợc coi như là một món quà lưu niệm, nhắc nhở những kỷ niệm của một thời PTGĐN mến yêu.

    Hai năm sau, năm 2006, Đại Hội PTGĐN một lần nữa được tổ chức tại miền Nam California, thành phố Santa Ana, cũng vào ngày lễ Độc Lập của Hoa Kỳ. Toàn thể cựu GS &HS PTGĐN đã tham dự buổi họp mặt picnic trong không khí reo vui của ngày hè rực nắng. Đây cũng là lần hội ngộ đầu tiên của một số bạn bè PTGĐN chúng tôi, nên chúng tôi chờ đợi gặp mặt nhau trong niềm hân hoan xen lẫn chút cảm xúc bồi hồi. Đêm Đại Hội được tổ chức tưng bừng, nồng nhiệt, mang cảm giác thân thương của bạn bè sau nhiều năm gặp lại, đã gợi cho chúng tôi nhiều kỷ niệm lưu luyến, khiến thầy trò chúng tôi nôn nao hứa hẹn một cuộc họp mặt kế tiếp một năm sau tại Seattle.

    Theo đúng dự định, vào đầu tháng 08/2007, Đại Hội trường PTGĐN lần thứ 3 được tổ chức khá thành công tại Seattle với sự tham dự của đông đủ những cựu GS&HS PTGĐN đến từ nhiều nơi trên thế giới. Đại Hội được tổ chức trong 3 ngày với chương trình Picnic vui nhộn, đêm Dạ tiệc sôi nổi, và chuyến du ngoạn Canada thú vị. Chương trình đêm Dạ tiệc ngoài sự tham dự của qúy Thầy Cô, qúy thân hữu và các bạn, còn có sự tham dự của bà Nguyễn Gia Chánh Giám đốc trường PTGĐN, cùng các anh chị thuộc những khóa đầu tiên của trường từ nhiều nơi về tham dự. Đại Hội Seattle được tổ chức chu đáo trong không khí tưng bừng, thân mật, và thành công tốt đẹp nhờ sự ủng hộ và khuyến khích của tất cả qúy Thầy Cô, qúy thân hữu, và tất cả các bạn học sinh PTGĐN. Như ai đó đã nói: “Tình bạn làm niềm vui nhân lên gấp đôi và nỗi buồn vơi đi một nửa.” Thế nên, chúng tôi luôn mong muốn duy trì những ấn tượng tốt đẹp và tình thân ái giữa thầy trò và bạn bè, để có thêm những buổi họp mặt đông vui hơn và hoàn chỉnh hơn. Đại Hội Seattle 2007 đã thực sự đem lại cho chúng tôi niềm vui, thân tình, và thương mến để khi chia tay còn lưu luyến hẹn gặp lại vào kỳ họp mặt sang năm.

    Bên cạnh niềm vui hội ngộ đó, những cựu học sinh PTGĐN chúng tôi cũng luôn mang trong lòng sự tri ân và tình thân thương đối với Qúy Thầy Cô, những người ngày xưa đã truyền đạt cho chúng tôi những kiến thức trong từng buổi học. Dẫu thành công hay thất bại trên đường đời, công ơn ấy chúng tôi vẫn mãi không bao giờ quên. Một lần được coi những hình ảnh sinh hoạt họp mặt ở Sài Gòn của Qúy Thầy Cô, các anh chị và bạn bè nhiều niên khóa và nhiều nơi trong nước về tham dự. Nhìn sự thay đổi trên gương mặt và vóc dáng của Qúy Thầy Cô, để chạnh lòng nghĩ đến thời gian rồi sẽ đưa dần mọi thứ vào dĩ vãng, và chúng tôi rồi cũng sẽ không thể mãi mãi tồn tại. Từ lòng trắc ẩn đó, đã nhắc nhở chúng tôi rằng, chúng tôi cần phải cố gắng hơn nữa để làm những gì mà chúng tôi có thể, để gọi là an ủi và chia xẻ tấm lòng của học trò đối với Qúy Thầy Cô còn ở lại quê nhà.

    Quê hương chúng tôi đó, những người Việt Nam thân yêu của chúng tôi đó, có thể nào quên được. Càng không thể quên những người đã từng ngày truyền dạy cho chúng tôi những điều hay mà tự nhiên đã thấm nhuần trong tim óc chúng tôi, để khi lớn lên chúng tôi đã có sẵn một hành trang giáo dục, ngoài những giáo dục truyền thống căn bản của gia đình, đó là giáo dục của nhà trường. Những điều giáo huấn của Qúy Thầy Cô đã tự nhiên thâm nhập và ăn sâu trong tâm tưởng chúng tôi, để khi lớn lên chúng tôi đã trở thành những người biết làm những điều đem lại niềm vui cho mọi người, những người có tấm lòng nhân ái. Và bây giờ đây, chúng tôi cũng mong muốn đem chút lòng nhân ái đó trang trải với Qúy Thầy Cô và bạn bè. Làm được việc gì đem lại niềm vui cho mọi người, là niềm khích lệ lớn lao đối với chúng tôi, toàn thể hội cựu GS&HS PTGĐN hải ngoại.

    Và chúng tôi, những cựu GS&HS PTGĐN đã và đang hoan hỉ thực hiện một vài công việc trong tinh thần tương thân tương ái. Mỗi khi có dịp, hội cựu GS&HS PTGĐN không quên thăm viếng, vấn an, và giúp đỡ Qúy Thầy Cô, nhất là Qúy Thầy Cô tuổi già sức yếu. Hoặc viết thư và gởi quà chúc Tết đến Qúy Thầy Cô vào mỗi dịp xuân về. Hội cũng không quên quyên góp giúp đỡ những bạn bè nghèo gặp hoàn cảnh khó khăn, hay giúp đỡ một số người gặp hoạn nạn trong những cơn bão lụt vừa qua tại Đà Nẵng. Hội cựu GS&HS PTGĐN cũng quan tâm đến việc phúng điếu, chia buồn cùng gia quyến khi Thầy Cô quá vãng, hoặc thân nhân của học sinh PTGĐN qua đời. Những nghĩa cử đó của nhóm cựu GS&HS PTGĐN hải ngoại nói lên tấm lòng tha thiết đối với tình người Việt Nam nói chung và đối với Thầy Cô, bạn bè PTGĐN nói riêng.

    Gần đây, được sự hổ trợ và động viên của ban chấp hành hội cựu GS&HS PTGĐN, những cựu học sinh IBM niên khóa 68-74 Trần Huyền Linh, Trần Thiếu Lan, Trịnh Thanh Hương, Hồ Thu Thủy, anh Phan Tấn Hiệp và một số anh chị trong ban biên tập đã đảm trách thực hiện một đặc san mới, để chào mừng Đại hội PTGĐN lần thứ 4 được tổ chức vào cuối tháng 8 năm 2008, tại Orange County, California, với nội dung đánh dấu kỷ niệm một thời trường PTGĐN dấu yêu, và sinh hoạt của những cựu GS&HS PTGĐN trong những tháng ngày lưu lạc xứ người. Nhờ sự nhiệt tình, năng nổ, và giỏi giang của nhóm ban biên tập, cũng như sự tích cực đóng góp bài vở của tất cả Qúy Thầy Cô, các anh chị cựu học sinh PTGĐN, cùng các thân hữu, chúng tôi hy vọng sự hình thành đặc san PTGĐN lần nầy sẽ được thành công mỹ mãn. Mong muốn của ban biên tập là phổ biến đến toàn thể các GS&HS PTGĐN, và các thân hữu cuốn đặc san với những bài vở đặc sắc, gói ghém những kỷ niệm của một thời học trò áo trắng, và những sinh hoạt nói lên tình đoàn kết thân ái của Hội Ái Hữu PTGĐN.

    Nhân đây, chúng tôi cũng xin chân thành cám ơn Qúy Thầy Cô, các anh chị và các bạn, những người đã tiên phong thành lập từ nhóm nhỏ cựu học sinh PTGĐN, quán PTGĐN, trang web PTGĐN, và hội cựu GS&HS PTGĐN ở trong nước cũng như ở hải ngoại. Xin cám ơn tất cả qúy vị, những người đã quan tâm giúp đỡ cũng như ủng hộ mọi sinh hoạt của hội cựu GS&HS PTGĐN. Xin tri ân tất cả bạn bè, những người vẫn luôn giữ trong tâm những hình ảnh đẹp đẽ của một thuở cắp sách đến trường.

    Mấy mươi năm qua chúng tôi chia tay nhau bởi thời cuộc, bởi thế sự thăng trầm, bởi cái được cái mất, thành công hay thất bại của mỗi một chúng tôi trong cuộc đời. Hẳn nhiên, không một ai trong chúng tôi có thể chắc chắn rằng điều gì sẽ xảy ra trong chặng đường trước mặt một khi vô thường đến, hay chắc chắn rằng tất cả thầy trò chúng tôi hiện diện hôm nay sẽ còn có nhiều lần hội ngộ mai sau, không ai có thể chắc chắn được điều gì. Thế nên, chúng tôi hội cựu GS&HS PTGĐN sẽ cố gắng duy trì và cải thiện sinh hoạt, để tình thân mến của thầy trò và bạn hữu ngày càng thêm thân ái và bền chặt. Đại Hội cựu GS&HS PTGĐN luôn được tổ chức mang tính cách thân tình truyền thống của đại gia đình PTGĐN xưa và nay, đã để lại trong lòng tất cả chúng tôi một niềm vui như là một sự động viên khích lệ, để có thể có được cái nhìn hoan hỉ hơn trong cuộc sống vốn nhiều lo toan và bận rộn.

    Hơn ba mươi năm cho “Một Chặng Đường Nhìn Lại” để chúng tôi nhận ra rằng, mặc dầu gặp những trở ngại, bỡ ngỡ, và lo âu trong những ngày đầu nơi xứ người xa lạ, nhưng chúng tôi đã cố gắng khắc phục khó khăn để thích nghi với cuộc sống mới, bởi chúng tôi có niềm tin vào một cuộc sống tự do trên một đất nước thực sự có tự do. Cho dù có những đổi thay trong cuộc sống, chúng tôi vẫn luôn nhớ về trường cũ và khoảng đời tuổi trẻ đã qua của mình. Biết rằng, trường Phan Thanh Giản Đà Nẵng của chúng tôi nay đã đổi tên, cũng có nghĩa là không còn hiện hữu một trường PTGĐN nữa, nhưng trường vẫn luôn tồn tại trong tâm tưởng chúng tôi.Và chắc chắn rằng, dư âm kỷ niệm của trường PTGĐN thuở nào vẫn còn sống mãi trong ký ức Thầy trò PTGĐN chúng tôi, một ký ức hoài niệm về một ngôi trường mãi mãi không thể nào quên.

12/2007