Chuyện
Được Viết Theo Lời Kể Của Anh Bùi Thông Hiền,
CHS Niên Khoá 1963-1970
(Bài
Này Sẽ Được Đăng Trong Đặc San "Hội Ngộ PTG-ĐN
2011")
Tôi
về lại VN thăm Ba Mẹ già yếu vào cuối năm
2010 và dịp Tết Tân Mão. Cái lạnh buốt xương của miền Trung, của
Huế - Đà Nẵng trùm phủ
qua cả mùa Tết Nguyên Đán!
Đúng, năm nay
lạnh thật !
Nó gợi nhớ cho tôi cái Tết Mậu
Thân 1968 cũng lạnh như thế này, cái lạnh dai
dẵng kèm với trời động liên tục cả 3 tháng
trời, ngoài chợ vắng bóng tôm cá nên giá
cả rất đắt đỏ.
Rồi đùng đùng nổi lên sự kiện "Mậu
Thân"!!
Chiến sự nổ ra!
Và rồi, tôi nằm trong danh sách học sinh Đà Nẵng đi cứu giúp
đồng bào Huế chỉ
ngay sau khi chiến sự tạm lắng.
Nhớ đến đây, tôi lại nhớ đến trường học PTG ĐN.
Tôi đứng trước khu đất của ngôi trường cũ tọa lạc trên đường Lê Lợi và mặc cho
ký ức tuôn về...
Không biết từ khi nào, trong tôi đã có cảm giác mình có một người cha thứ hai
ngoài cha ruột của mình!
Ông không có công sinh dưỡng nhưng lại dạy cho tôi
nhiều điều trong cái buổi hình thành nhân cách con người.
Ông không dạy cho tôi cách làm Toán Lý, mà chỉ bày cho tôi cách ứng xử trong
cuộc sống mà lúc ấy tuổi tôi còn rất bồng bột nông nổi.
Ông không dạy tôi làm
văn làm luận, mà lại dẩn tôi theo suốt các đợt công tác nhân ái từ thiện làm
an vui cộng đồng xã hội.
Lòng hy sinh, bác ái, không lo cho riêng mình, tỏa ra từ ông đã thấm đẩm qua
tôi từ đó...
Ngày đó, tôi gọi ông là Thầy.
Thầy Võ Đình Trị.
Nhớ đến trường PTG là tôi nhớ đến Thầy, cứ như là tuy hai mà một vậy!
Và mỗi lần như vậy tôi lại cảm thấy cay cay trong khóe mắt!
Tôi nhớ lần cuối gặp Thầy trong lều bạt dã chiến của bệnh viên Giải Phẩu (nay
là BV Đa Khoa ĐN), năm ấy bệnh nhân quá đông nên Thầy phải điều trị bệnh trong
khu đó.
Thầy giấu đi tình trạng sức khỏe của Thầy và căn dặn tôi (cùng nhắn
nhủ con trai của Thầy cùng tuổi tôi đang còn ở xa) phải làm gì trong hoàn cảnh
đất nước lúc đó. Thầy chúc tôi gặp nhiều may mắn trên bước đường đời tôi vừa
chính thức dấn thân...
Sau đó tôi trở lại đơn vị.
Một hôm, trên một hòn đảo nhỏ xa miệt Rạch Giá, một anh lính đưa thư bơi thúng
chai vào gần bờ rồi gọi vọng vào: "Chuẩn
úy Hiền! Có điện tín ở nhà, hình như có người mất nè!"
(Thật ra, lúc ấy, tôi chỉ là Sinh Viên Sĩ Quan Thủ Đức đang đi chiến dịch, mấy
anh lính quen gọi như vậy).
Tôi thoáng bàng hoàng không biết hung tin gì từ
gia đình mình gửi vào, tôi gác ngang mọi chuyện và chạy vội ra chổ nước nông
trên đầu gối, giật vội tờ điện tín từ tay người lính ấy. Đọc lướt nhanh, biết
rằng Mạ tôi gửi điện tín vào trường Bộ Binh Thủ Đức và KBC 4100 này của trường
chuyển tiếp theo, dưới phần nội dung ghi rõ : "Thầy
Trị đau nặng và mới mất !!"
Một khoảng lặng kéo dài bao lâu tôi không còn biết nữa, tỉnh lại tôi biết mình
đã khóc, chân khuỵu trên bãi cát...
Những phút sau cùng cuộc đời Thầy tôi không được ở bên cạnh, không được đưa tiển
để rắc nắm bông lên mộ Thầy!! Nhiều năm sau tôi vẩn thấy xót xa tiếc nuối. Sau
này, tôi mới được rõ hơn: "mùa
Hè đỏ lửa" 1972 người dân tỵ nạn từ Huế và Quảng Trị tràn vào ĐN. Trường học phải đóng
cửa để chứa dân tỵ nạn mà trường PTG là trường chứa nhiều người nhất, và dĩ nhiên
quý Thầy Cô đều phải nghỉ dạy! Còn Thầy Trị, Thầy vẩn phải làm việc (không
lương) cật lực hơn ngày thường mới giải quyết nổi công việc phân phát thực phẩm,
thuốc men, quần áo... thế mà về đêm còn phải thức khuya để canh chừng không
cho người dân tháo gỡ bàn ghế học sinh, hay cửa số để làm củi nấu ăn và...
nhiều rắc rối khác về an ninh trật tự!!
Cũng vì lẽ này, Thầy vì quá hăng say công việc xã hội mà không biết rằng mình
đang mang trong người một căn bệnh nan y. Đến lúc Thầy kiệt sức, được chở đi
cấp cứu, trong cơn mê, bác sĩ quân y Hoàng Đại May (bạn thân của Thầy Võ Anh
Dũng) mới cho người nhà biết Thầy bị ung thư thận thời kỳ cuối!!
Tiếc thay! Thầy đã ra đi sau cuộc giải phẩu muộn màng!
"Vĩnh
biệt Thầy Trị! Con vĩnh biệt Thầy!"
Một
nén hương lòng trong tôi được thắp lên từ hôm ấy.
Những năm tháng làm việc tại trường PTG, Thầy không chịu để mình được "ở
không"! Cứ tìm ra nhiều việc rồi vận động quý Thầy Cô
cùng học sinh tham gia đi làm công tác xã hội, trong những lần đó, tôi còn
nhớ:
Theo ý tưởng của mình, ông lặn lội đi tìm những đơn vị quân đội,
dân chính để xin có đủ vật tư xây được 2 cây cầu phao tại Cồn Án (Thanh
Bình) và Phú Lộc (Thanh Khê). Khi thi công, Thầy đứng làm chỉ huy đội
kỹ sư "Trời
sinh" này, thế mà các cây cầu được hoàn thành tốt đẹp, sử dụng lâu dài.
Cách đây 2 năm, tôi có dịp ghé thăm Phú Lộc, còn được nghe nhiều người dân
lớn tuổi nhắc lại câu chuyện cây cầu tình nghĩa của tập thể Giáo sư và học
sinh trường
PTG xây dựng cho năm nào ...
Tôi cảm thấy vinh dự, tự hào về truyền thống
làm công tác xã hội của trường Phan Thanh Giản Đà Nẵng, đã giúp cộng đồng
nhiều địa
phương có được những tiện nghi cần thiết mà chính phủ chưa "với
tay" tới được.
Rồi ngay sau dứt tiếng súng Mậu Thân, hòa cùng khí thế sôi
nổi của học sinh các trường trong thành phố Đà Nẵng lúc ấy, trường PTG đã
tổ chức 3 đợt đi cứu trợ Huế. Lúc nào tôi cũng thấy Thầy lăn xăn bận rộn
tổ chức,
xung phong đi đầu chỉ huy và học sinh chúng tôi nghe theo Thầy răm rắp, như
Thầy là linh hồn của các công việc như vậy.
Phương tiện giao thông là có
sự giúp đỡ
của ông Clark Brown, thành viên cơ quan tình nguyện quốc tế (International
Voluntary Services). Lần đầu, trường PTG đi trên tàu của Hải Quân vùng I,
vì thời tiết có gió Bấc nên gần 1 ngày mới ra đến Huế, lúc vào một đoạn sông
gần Đông
Ba chiến sự chưa hoàn toàn tắt hẳn, chúng tôi được lệnh núp dưới boong tàu...
Lúc bước lên thành phố Huế, một cảnh tượng tang thương, hổn độn hiện ra cùng
một số xác người chưa được chôn cất còn nằm trên đường!!
Ban điều hành các
trường đóng tại trường Quốc Học.
Trường được phân công dọn dẹp khu vực chùa
Từ Đàm và lân cận, trên tường chùa vẩn còn loang lổ, in hằn nhiều vết đạn,
vết... chứng tích của chiến
tranh khốc liệt vừa đi qua.
Tiếp sau đợt này còn thêm 2 đợt nữa mà trường
phải di chuyển bằng xe quân
sự, nhân sự có ít hơn nhưng không lúc nào thiếu vắng Thầy Trị.
Trong tuổi
lục tuần,
tôi không thể kê kết hết các đợt công tác, các chi tiết mà cộng đồng Thầy
Cô, học sinh trường PTG đã làm được. Chắc hẳn, phải nhờ sự trợ giúp của quý
Thầy
Cô, các anh chị các bạn trước và sau niên khóa của tôi.
Nhưng ở đâu đó trong tôi vẩn hiển hiện một người Thầy năng động và hết lòng với
tha nhân
Người
viết
(Cựu học sinh trường
Phan Thanh Giản niên khóa 1963 - 1970)
Viết
xong ngày 11 tháng 04 năm 2011 tại Đà Nẵng.
