(Mẹ và Ngũ Long Công Chúa Của Mẹ)
Mẹ già như chuối ba hương,
Như xôi nếp một, như đường mía lau.
Hai câu ca dao nầy cho ta thấy "mẹ" là những gì ngọt ngào, đầm ấm nhất trong cuộc đời của những đứa con được sống
trong tình yêu thương chan chứa của mẹ.
Lâu
nay, tôi thường hay viết về ba tôi mà chưa
một lần viết về mẹ.
Tình thương của các con
dành cho ba trong cơn bịnh kéo dài bốn năm
trời của ông, làm cho mẹ trở thành một cái
bóng mờ bên cạnh ông. Bây giờ, ba tôi đã ra
đi! Những ngày tôi còn ở lại quê nhà sau tang
lễ, tôi mới thấy rằng mẹ thật là cô đơn.
Mỗi buổi sáng, mẹ vẫn thức dậy sớm pha sửa cho ba tôi như ngày ông
còn sống. Rồi thay vì đem sữa vào trong phòng
ngủ, bà lần bước lên phòng khách, nơi bàn thờ
ba tôi đặt trong một góc riêng biệt với bàn
thờ chính ngay giữa phòng. Mẹ tôi đặt ly sữa
lên bàn, lấy nhang thắp cho ba tôi, thì thầm
nói chuyện với ông trong khi tay không ngừng
lau bụi, gỡ những miếng sáp chảy dài đóng trên
cặp chân đèn, sửa lại đồ vật cho ngay ngắn
rồi ngồi xuống chiếc ghế kế bên tiếp tục những
câu thì thầm còn dang dỡ. Mẹ kể cho ba tôi
nghe những việc xảy ra trong ngày trước, tình
hình của mấy đứa con, cháu và chắt. Thằng chắt nhỏ đã làm được những trò gì, bạn bè
của ông ai đã đến thăm, thắp nhang....
Gia
đình nào cũng vậy, con cái thường kính sợ cha,
và thương yêu trìu mến mẹ. Gia đình tôi thì
khác hẳn, chúng tôi sợ mẹ và thương yêu cha
nhiều hơn. Ba tôi là một giáo sư; trong trường
học sinh rất là sợ ông vì không khi nào ông
cười hoặc nói giởn nhưng ngoài giờ dạy, ông
là người vui tánh, có đầu óc khôi hài và thích
nói tiếu lâm. Những khi cha con tôi đùa giỡn
với nhau, với những câu chuyện tiếu lâm, và
những tràng cười giòn giã thì mẹ hắng giọng:
-Cha
con gì mà cứ như bạn bè. Như vậy rồi làm sao
con cái nó nghe lời.
Nhưng chúng tôi thì kính yêu và nghe lời ba tôi lắm. Ông theo Tây học cho nên
dạy con bằng tấm lòng thương yêu và cởi mở;
mẹ tôi thì khó khăn và nghiêm khắc hơn. Tuy
không phải là chúng tôi có thể tâm sự với Ba
tất cả mọi điều, nhưng có những việc phải nhờ
ông năn nỉ, chúng tôi mới được mẹ cho phép.
Lúc nhỏ, tôi là đứa con gái cứng đầu và hay
phản kháng cho nên tôi và mẹ thường hay có những bất đồng đưa đến cảnh gây gổ giữa mẹ con.
Đối với những lúc bó tay với cái gàn bướng
của tôi, má tôi lại quay sang làm áp lực với
Ba và như thế là ông lại bỏ nhỏ với tôi cho
vui cửa vui nhà. Cuối cùng, tôi vẫn là người
đầu hàng những lời nhỏ nhẹ đầy thương yêu của
ông. Ngay cả sau nầy khi đã có gia đình và
đi xa, mỗi khi trở về, lần nào tôi cũng có
những xích mích nho nhỏ với mẹ. Các chị em
khác cũng vậy. Khi ở xa, đứa nào cũng thương
yêu mẹ, nhưng khi về gần với nhau, không thể
nào tránh khỏi những gây gổ, nhiều lúc nổ ra
to, là có người xách vali ra đi, người ở lại
dằn vật ba tôi vì cho rằng ba tôi thương con
vô lý làm cho chúng hư.
Mẹ là người tằn tiện
hết mực có thể nói là “hà
tiện”. Chúng tôi
vẫn thường phàn nàn về điều nầy thì mẹ tôi
nói:
-Tau
mà không tằn tiện thì làm sao tụi bay có được
như vậy. Đứa nào làm nhà, đứa nào ra riêng
cũng có mà cho
nó. Đứa nào cần tiền cũng hỏi. Tau còn phải
dành dụm tiền quan tài cho ba bay và tau nữa
chứ.
Tôi la lên:
-Mẹ à! Mẹ có bốn đứa con ở Mỹ, Một
đứa giàu có ở Sài Gòn, một đứa cũng khá giả ở Tuy Hòa, còn ba đứa
ở Đà Nẵng,
đứa nào cũng không đến nỗi túng thiếu, không
lẽ đến ngày ba mẹ trăm tuổi, tụi con để ba
mẹ phải bó chiếu đem chôn sao?
Mẹ vẫn cứng
rắn với suy nghĩ của mình:
-Lỡ lúc đó không đứa nào về kịp thì sao?
-Trời! Trời! Thời buổi internet, điện thoại, máy bay phản lực mà
mẹ làm như cái thời ba mẹ còn đi học!
Nghĩa
là mẹ tôi là nguời chỉ huy trong nhà, tất cả
mọi việc đều làm theo ý mẹ. Nhiều lúc thấy
ba mẹ ăn uống tằn tiện, chúng tôi phải gởi
tiền cho đứa em đi chợ hằng ngày đem đến, nhưng
rồi mẹ tôi cũng tìm mọi lý do để từ chối. Không
phải là mẹ tôi hà tiện tiền của mình mà bà
còn hà tiện luôn cho các con.
Càng lớn tuổi, mẹ tôi càng khó tánh nhưng có phần cởi mỡ hơn. Chúng tôi có thể
đùa giởn với Mẹ. Lúc trước, về thăm nhà, tôi
vẫn còn cải cọ với bà về những điều tôi thấy
không vừa ý, nhưng rồi theo lời khuyên của
Ba tôi, ông thường nói:
-Những ngày cuối đời, ba mong muốn thấy gia đình mình hòa thuận,
các con thương yêu lẫn nhau và cùng thương
yêu má con, như vậy, ba có chết cũng mãn nguyện.
-Ba à! Tụi con thương mẹ lắm chứ nhưng đôi lúc tánh mẹ khó khăn như
vậy làm sao mà chịu cho nỗi.
Sau đó, tôi tìm
ra chân lý để sống chung hòa bình với mẹ. Nghĩa
là mỗi khi nói ra việc gì mà cảm thấy có vẻ
sắp bùng nổ, mẹ tôi bắt đầu lớn tiếng là tôi
xách chiếc Honda của ba tôi, bỏ chạy cho đến
khi mọi việc lắng đọng tôi mới về nhà. Về đến
nhà làm như không có gì xảy ra, thế là xong!
Từ khi ba tôi bị bịnh, mặc dầu các em ở Đà Nẵng thay phiên nhau trực
ban đêm để lo cho Ba, mặc dầu chúng tôi bỏ
tiền ra thuê người săn sóc cho ông, nhưng không
ai có thể làm cho mẹ vừa ý. Vậy là chỉ có mẹ
luôn luôn túc trực một bên để lo lắng cho ông.
Tôi cũng không biết bà lấy đâu ra sức mạnh
để có thể đở ông ngồi dậy trong khi chúng tôi
trẻ hơn cũng cảm thấy thật khó khăn vì ba tôi
vốn là người to con. Đêm khuya giật mình thức giấc, thấy Mẹ dùng đèn pin để lau rửa cho ba thôi thay vì bật đèn lớn,
sợ chúng tôi thức giấc. Nhìn hai mái đầu bạc
kề bên nhau thầm thì, tôi không muốn phá đi
cái ấm cúng đó để phụ với mẹ một tay. Bên cạnh
đó, những chuyện nữa khóc nữa cười quanh ba
má tôi được chúng tôi đem ra làm đề tài để
tán gẩu, để cười và sau khi ba tôi qua đời
được nhắc lại để thành những kỹ niệm.
Có lần
tôi về, chị em gặp nhau vừa ngồi vào bàn ăn,
chúng tôi đã nói cười giòn giã, Chị tôi vừa
ngồi xuống đã góp vào một câu mới toanh mà
tôi chưa hề nghe qua:
-Mi có biết không, hôm trước Ba hun Mẹ có một cái mà Mẹ lên tăng
xông!
Tôi ngạc nhiên:
- Sao lạ vậy?
-Thì Mẹ cảm động quá !
Tôi quay qua hỏi Mẹ:
-Sao tự nhiên Ba lại hun Mẹ vậy?
Mẹ cười:
-Ba bay làm tau sợ nên tau lên tăng xông chứ có gì đâu.
-Ba hun mà Mẹ sợ sao? Hồi nào đến giờ Ba không hun mẹ sao?
Mẹ xua tay:
-Không phải vậy!
Rồi Mẹ kể lại câu chuyện đã xảy ra:
-Tối hôm đó, tự nhiên Ba bay
kêu tau qua nằm kế bên, rồi ổng nói: "Thương vợ, thương con quá,
đi không đành!" Tau sợ quá, nhỏm dậy
cúi xuống,nhìn vào mặt Ba bay nói át đi: "Anh nói chi vậy! Anh còn
khoẻ, ráng mà giử gìn sức khoẻ để sống với vợ con". Ba bay kéo cổ
áo tau xuống, rồi hun lên má của tau một cái. Tau cảm thấy sợ rồi
lại thấy chóng mặt, lại không muốn thấy Ba bay thấy tau khóc, nên
vội xuống dưới bếp, đo lại tăng-xông, thì thấy lên hơn 160. Tau thấy
Ba bay nói như trối trăn, làm sao mà không sợ cho được!
Chúng tôi
an ủi:
-Thôi , không có chi đâu má. Tuị con cứ thay phiên nhau về như vầy,
Ba thấy vui vẻ, thế nào cũng khỏe hơn. Hôm nay thấy Ba tươi tỉnh
rồi đó.
Me cười buồn buồn:
-Bịnh của Ba bay, lúc khoẻ, lúc mệt, không biết đâu mà nói được.
Cũng hy vọng kéo dài thêm được bao nhiêu, hay bấy nhiêu!
Chúng tôi
muốn làm cho Mẹ quên đi những lo lắng, cho nên chuyển qua những câu
chuyện
khác, nhắc lại những vui buồn của những lần sinh nhật trước của Ba
tôi.
Chị em tôi thường có những buổi họp mặt với nhau, phần nhiều
là kể cho nhau nghe những chuyện về mẹ mà chúng tôi thường gọi là
“chuyện
dài nhân dân tự vệ”.
Sau ngày Ba tôi mất, Mẹ đã làm ra những việc mà tôi thấy thật là
vĩ đại:
* Dùng tên của Ba tôi để cho hai phần học bỗng hàng năm cho
hai học sinh nghèo hiếu học tại trường mà Ba tôi đã từng làm Hiệu
trưởng.
* Cho 10 phần học bỗng khác tại quê của Ba tôi (Đức An) cho những
con cháu nội ngoại của họ Trương mà lần vừa rồi tôi về quê, đã chính
thức trao các em cho năm đầu tiên.
Nhưng rồi năm nào cũng vậy, cái
danh sách mà người ta đưa ra bao giờ cũng vượt qua số quy định, và
như vậy là chị em tôi phải bỏ thêm vào cho đủ số vì không chịu nỗi
khi nhìn cái gương mặt thất vọng của các em nhỏ khi nghe nói họ không
có phần. Họ hàng trong quê biết đến Ba tôi cũng không còn bao nhiêu,
nhưng Mẹ đã làm Ba tôi sống lại trong lòng lớp con cháu sau nầy.
Cái tên Ba tôi luôn luôn được nhắc nhỡ đến trong mọi gia đình để
khuyến khích con cháu cố gắng học hành.
Chúng tôi muốn Mẹ đi du lịch,
thăm viếng
các con cho đỡ buồn, Mẹ cũng không chịu. Bà nói là:
-Mẹ hứa với Ba con trước khi mãn tang,
không đi đâu hết.
Cả đám chúng tôi đều phản đối:
-Con nghĩ Ba cũng muốn Mẹ đi đây đi
đó cho khuây khỏa chứ đâu muốn mẹ cứ ở nhà một mình như vậy!
Nói gì, Mẹ cũng không thay đổi ý định,
tối ngày cứ làm bạn với cái bàn thờ của Ba tôi làm cho chúng tôi
cảm thấy lo sợ. Chúng tôi chỉ mong Mẹ trở lại với cuộc sống bình
thường, vì người đã mất đi rồi, quyến luyến mãi trong lòng cũng không
phải là điều tốt. Nhưng ngay cả chúng tôi là con, thời gian qua với
sự ra đi của Ba tôi còn vẫn hoài thương nhớ, huống gì với Mẹ tôi
với 58 năm tình nghĩa vợ chồng.
Năm ngoái, sau khi chị em tôi về để dự đám giổ của ba tôi, nghĩa là ba tôi mất
đã bốn năm, quá thời mãn tang một năm Mẹ mới bằng lòng theo chúng
tôi vào Sài Gòn ở nhà chị cả chơi một thời gian. Đây là lúc mẹ có thì giờ với "đầu
lòng ba ả tố nga" của mẹ! Vào Saìgòn, chúng tôi có dịp đưa mẹ đi thăm bà con, đưa mẹ đi miền
Tây chơi vì mẹ chưa có cơ hội để đi. Nhưng rồi cũng đến lúc tôi và
em ba phải từ giả mẹ và chị để lên đường, trở về với đời sống của
mình. Ngày chia tay, mẹ cũng rơm rớm nước mắt như bao nhiêu lần đưa
tiễn ở Đà Nẵng. Mẹ tôi cứ nói:
"Càng ngày càng già, biết có còn gặp
lại các con nữa hay không!". "Còn mà mẹ, tụi con sẽ về nữa mà. Ba mất rồi, tụi con chỉ còn có mẹ thôi!"
Nhưng chúng tôi về lại Mỹ không bao lâu thì em trai tôi qua đời đột ngột tại
San Jose, chúng tôi chỉ được gặp mặt em lần cuối rồi nhìn em lịm dần từ cơn mê
vào cõi chết! Tôi vội vàng gọi điện thoại báo tin cho chị cả, trong lúc gia đình
chị đang đưa mẹ đi chơi. Chị tôi phải chạy vào một nơi kín đáo để khóc một mình
và chị em tôi quyết định dấu mẹ. Chúng tôi biết chắc là mẹ sẽ không chịu được
cái nỗi đau mất con nầy vì em tôi mới vừa về thăm mẹ hai tháng trước đó, không
biết là có phải do số trời sắp đặc hay không! Trong lúc chị em tôi chuẩn bị cho
đám tang của em bên nầy thì bên đó chị cả và các cậu, các dì chuẩn bị tư tưởng
cho mẹ. Báo tin mẹ biết em bịnh phải vào bệnh viện,… rồi bác sĩ nói có thể em
không qua khỏi rồi khi chúng tôi làm tuần đầu tiên cho em, chị mời các cậu, dì
đến nhà để chuẩn bị cho mẹ vượt qua cơn đau khi nhận được cái tin khủng khiếp
đó!
Mẹ biết rồi, vật vả gào thét nhưng cũng nghĩ là đứa con trai mới vừa qua đời.
Chị tôi muốn tôi gởi mấy tấm hình nhưng tôi còn phải lựa hình nào
không có ngày tháng để gởi nhưng mẹ vẫn đòi về lại Đà Nẵng để đưa em lên bàn
thờ chung với ba! Mẹ lại nói: "Tuy nó theo đạo vợ, nhưng nguyên thuỷ nó vẫn là con cháu của ông. bà, phải nhang
khói cho nó chứ đừng để nó lạnh lẽo!".
Cuối cùng rồi mẹ cũng biết sự thật em qua đời đã hơn tuần lễ vì chị không thể
nào dấu mẹ thêm nữa, chị không muốn khi mẹ thắp nhang van vái, lại nói sai ngày
tháng của em. Tôi gọi điện thoại về, chỉ nghe tiếng tôi, mẹ đã gào lên: "Tụi
bay ác vừa vừa thôi! Con tau chết mà bay không cho tau biết, để tau cứ vui vẻ
đi chơi không hề biết con mình đã không còn nữa." Lúc đó tôi cũng thấy là mình sai, nhưng làm sao mà tôi có thể chấm dứt những
ngày vui vẻ của mẹ bằng cái tin như ông trời sụp xuống! Thôi thì đành làm một
đứa con gian ác để mẹ cứ mãi trách hờn.
Cái buồn nào rồi cũng nguôi ngoai nhưng với mẹ, những nỗi lo cứ tiếp tục tới!
Đứa con gái út ung thư đã mấy năm bây giờ đã bước vào giai đọan cuối......Tin
không vui cứ tiếp tục đưa đến, mẹ vẫn tiếp tục đón nhận......Cứ tưởng rằng lòng
mẹ đã chai cứng với buồn đau, nhưng mỗi lần gọi về lại nghe mẹ khóc. Mẹ cứ nghĩ
sao ông trời bắt mẹ sống lâu làm chi để cứ phải chịu cảnh tre già khóc măng non......Thương
con út nhất nhưng nó đang sống với chồng, cũng không làm gì hơn cho nó được.
Thỉnh thoảng em vô tình nói những câu làm đau lòng mẹ nhưng mẹ cũng bỏ qua. Cũng
may là em kéo dài thêm cho tới bây giờ để cho mẹ khỏi chịu cái cảnh một năm mất
hai đứa con nhưng với lời bác sĩ khẳng định, nghĩ chắc thời gian nó không còn
bao nhiêu nữa.
Có lúc mẹ cũng tự hào với sức khoẻ của mình. "Tuị
bay sao mà còn trẻ mà đủ thứ bịnh, coi tau nè, có bệnh hoạn gì đâu, cả ngày làm
việc quần quật không biết mệt là gì!" Biết làm sao hơn hả mẹ, ông Trời kêu
ai nấy dạ mà! Tuị con cũng cầu mong cho mẹ cò sức khoẻ để có một nơi nương tựa
tinh thần cho chúng con.
Năm ngoái, lễ mẹ thật là vui, Ngũ Long công chúa của mẹ đều ở bên mẹ tổ chức
một lễ mừng tưng bừng, mẹ cười không khép miệng. Mẹ hát cho chúng con những bản
nhạc xưa thật là hay! Năm nay không có đứa nào hết, mẹ lại vào ra một mình! Đành
chịu thôi mẹ ơi! Nước mắt chảy xuôi, mẹ thương các con của mẹ bao nhiêu thì tụi
con cũng thương con của tụi con bấy nhiêu. Năm nay con dành ngày nầy cho các
con của con như năm ngoái mẹ đã chung vui với các con của mẹ nhưng lúc nào các
con cũng hướng về mẹ với lòng thương yêu thành kính nhất.
Mother's Day 2011