Chữ Trinh Còn Một Chút Này

Võ Kim Dung

Trước 2 ngày, tui chuẩn bị lên đường (23-7-09) bay xuống San Jose, Cali để tham dự Đại hội PTG ĐN, đánh dấu 55 năm thành lập trường, thầy Lê Quang Văn ở VN email cho tui: "Có việc nhờ chuyên gia đây:
Có cựu học sinh đã lớn mà không hiểu câu: Chữ trinh còn một chút này, trong truyện Kiều, em hãy giaỉ nghĩa, nghĩa bóng, nghĩa đen và nhờ phát rộng rãi lên trên website PTG để nhât là những người lớn tuổi như mình biết mà giữ gìn tinh triết để khi nhắm mắt xuôi tay miệng vẫn cười".

Đọc email của thầy Văn, tui chưa nhắm mắt xuôi tay: Cười. Tui cười vì 2 lý do:
-Thầy đã chọn lầm chuyên gia! Em là thằng chuyên gia phá ...T ( cả Việt lẩn Mỹ... )
-Đàn ông mà cũng có trinh! Thầy già rồi, mà còn giữ gìn trinh tiết để làm gì? Chết, nhắm mắt, xuôi tay: Ân hận!

Nhưng, chữ trinh trong T.K có nhiều nghĩa khác:
Chữ trinh kia cũng có ba bảy đường (3116). Trong khi đó một cựu học sinh PTG muốn biết: nghĩa bóng và nghĩa đen. Tui thì sợ nghĩa đen, thôi thì em chia cho thầy một nữa: nghĩa đen em để cho thầy...
Đề cập đến chữ trinh, trong truyện kiều có 6 câu:
Đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu (506)
Chút lòng trinh bạch từ sau xin chừa (1148)
Chữ trinh đáng giá ngàn vàng (3095)
Chữ trinh kia cũng có ba bảy đường (3116)
Như nàng lấy hiếu làm trinh (3119)
Chữ trinh còn một chút này (3161)

Nếu chúng ta hiểu chữ trinh là: Trinh tiết của người con gái, thì Thúy Kiều sau 15 năm lưu lạc, truân chuyên: Làm thân hoa cho người ta hái, làm gái cho người ta...Thúy Kiều đã vào thanh lâu (nhà đĩ) 2 lượt, lấy chồng mấy bận, trinh tiết Thúy Kiều đâu con mà giữ, dù là một chút cũng không còn!

Còn nếu Thúy Kiều muốn giữ trinh tiết mình , thì nàng đâu có bán mình, trong 3000 câu thơ trở về trước , chỉ nói về chữ trinh 2 lần. Trong khi đó gia cảnh đoàn viên rồi, chỉ 66 câu ( từ câu 3095-3161 ) lại nhắc đến 4 lần chữ trinh.
Nhắc đến cảnh đoàn viên, các truyện xưa, cuộc tình trắc trở, truân chuyên, bị đẩy đưa, lường gạt,...Kết cuộc đoàn viên (đoàn tụ) như các truyện: truyện Hoa Tiên , Song Tinh Bất Dạ, Tây Sương Ký, Bích Câu Kỳ Ngộ, Nhị Độ Mai, Phạm Công Cúc Hoa, Thoại Khanh Châu Tuấn, Lục Vân Tiên, Truyện Kiều,...

Nhưng, xét về mặt chính trị , trong cảnh chiến tranh VN hồi kết cũng có: Đoàn tụ (ngày 30-4-75). Song cảnh ấy, "chưa vui sum họp, đã sầu chia tay". Lý do cũng để hiểu, là trong chiến tranh (earthquake), sau chiến tranh hoà bình xảy ra cơn hồng thuỷ ( Tsunami) Cảnh tình này chúng ta hình dung ra cơn động đất ở Indonesia cách đây không lâu, động đất, dân chết không nhiều bằng cơn hồng thuỷ đã giết nhiều trăm ngàn người vùi trong biển cả. Ở miền Nam, cơn hồng thuỷ chiến tranh , kẻ chết trên rừng, đồng ruộng, trên sông, người chết dưới biển...Người chết, chết, rồi chết...câu trả lời: Vì ...thiếu tình người, mà chỉ có tình đỏ và nay là tình đô (dollar)!

Trở lại ý nghĩa của chữ trinh trong truyện Kiều, có nhiều nhà nghiên cứu, dịch giả truyện Kiều, hiểu chữ trinh: tâm trinh, lòng trong sạch, trong trắng, thuỷ chung,...Dịch giả Lê xuân Thuỷ dịch hai câu:
-Chữ trinh còn một chút này (3161)
-Chẳng cầm cho vững, lại giày cho tan? (3162)
(this is a little faìthfulness that still remains in my heart, why not respect it ínstead of trampling it under your feet?) (Đây là một chút tình chung vẫn còn lại ở trong lòng thiếp, tại sao không tôn trọng mà giày đạp nó?).

Trong ngữ cảnh, Thuý Kiều - Kim Trọng, dù xa nhau 15 năm nhưng vẫn còn giữ chút tình...Còn thầy trò chúng ta, dù ngôi trường PTG không còn , dù chúng ta có xa nhau: 50, 100 năm ...tình thầy trò, tình bè bạn chung lớp, chung trường vẫn: Chữ trinh còn một chút này ...Còn, thì còn, nhưng: Phải cầm cho vững, đừng giày nát tan.